حساسیت و آلرژی به انگور!

حساسیت و آلرژی به انگور، بدلیل محبوبیت این میوه در مناطق مختلف ایران ، شایع می باشد. افزایش بروز موارد آلرژی به انگور در فصل تابستان بدلیل افزایش مصرف آن بسیار بالاتر می باشد. علاوه بر این بدلیل شباهت بعضی از پروتئین های انگور با میوه ها و یا گرده گیاهان ممکن است بروز واکنش های آلرژیک پس از مصرف انگور به علت واکنش متقاطع میان پروتئین های این مواد غذایی باشد (برای مطالعه پدیده واکنش متقاطع به نوشتار واکنش متقاطع میان مواد حساسیت زای غذایی و تنفسی مراجعه شود).

انواع انگور در ایران

انگور، گیاهی بوته ای با نام علمی ویتیس وینیفرا (Vitis venifera) می باشد. گیاه انگور را ” مُو ” نیز می نامند. مطالعات نشان می دهد حدود ۲۰ هزار نوع انگور در جهان وجود دارد که میوه آنها دانه دار و یا بدون دانه و در رنگ های مختلف سبز، قرمز، سیاه و یا زرد می باشند. در ایران انواع و رقم های متعددی از انگور وجود دارد که معروف ترین آنها عسگری، یاقوتی، سلطانی، ریش بابا، فخری و یا صاحبی می باشند.

آلرژن های حساسیت زای انگور

به طور کلی سه نوع پروتئین اختصاصی در انگور باعث ایجاد آلرژی می شود. این پروتئین ها عبارتند از: اندوکتیناز ۴، پروتئین لیپید ترانسفراز و پروتئین شبه توماتین. شایان ذکر است از میوه انگور یک آلرژن مشخص به نام Vit v 1 در بانک جهانی آلرژن ها (www.allergen.org) به ثبت رسیده است. این ماده حساسیت زا نوعی پروتئین لیپید ترانسفراز می باشد. البته محققان ایرانی نیز توانسته اند از رقم انگور سلطانی چندین پروتئین حساسیت زا را جدا نموده و گزارش نمایند (برای مطالعه بیشتر به منبع دوم در انتهای این نوشتار مراجعه نمایید). 

شایان ذکر است گاهی بروز واکنش های آلرژیک بعد از مصرف انگور در حقیقت حساسیت به مواد پروتئینی انگور نیست و ممکن است این عوارض در اثر حساسیت به موارد دیگر مانند اسپور (هاگ) کپک ها و یا مخمرهای رشد کرده بر روی خوشه های انگور باشد. همچنین شباهت مواد حساسیت زای میوه هلو با انگور (واکنش متقاطع بین انگور و هلو) نیز ممکن است باعث بروز واکنش های آلرژیک در فرد شود.

علائم حساسیت و آلرژی به انگور

به طور کلی عوارض آلرژیک ناشی از مصرف انگور نیز به طور عمده شبیه به سایر میوه های تازه می باشد. به عبارتی دیگر شایع ترین واکنش های آلرژیک به مواد حساسیت زای انگور همان سندرم آلرژی دهانی (Oral Allergy Syndrome, OAS) است. علائم این بیماری عبارتند از:  تورم لب ها، گلو و نواحی اطراف دهان ، خارش گلو، خارش  و آبریزش چشم ها و گاهی خارش و آبریزش بینی. در موارد نادر واکنش های شدید و سیستمیک به مواد حساسیت زای انگور یا آنافیلاکسی نیز دور از انتظار نیست!  آنافیلاکسی ممکن است در این موارد همراه با بروز کهیر، تورم بافت های ناحیه صورت و گلو و اختلال در تنفس باشد.

تشخیص حساسیت و آلرژی به انگور

با توجه به آنکه در بعضی از موارد واکنش متقاطع باعث بروز واکنش های آلرژیک به انگور می شود، بنابراین باید با صلاحدید پزشک فوق تخصص آسم و آلرژی وجود حساسیت و آلرژی به انگور با روشهای پوستی و یا خونی مورد تایید قرار گیرد. همچنین می توان با این روش ها احتمال حساسیت به سایر میوه ها و یا گرده های گیاهانی که با پروتئین های حساسیت زای انگور شباهت دارند، نیز مورد شناسایی قرار گیرند.  برای آگاهی از روشهای تشخیص آلرژی به نوشتار آزمایش های رایج خونی و پوستی برای  تشخیص بیماری های آلرژیک مراجعه شود.

درمان حساسیت و آلرژی به انگور

قطعی ترین درمان حساسیت به انگور پرهیز از مصرف این میوه می باشد. البته برای کنترل و کاهش عوارض آلرژیک، پزشک معالج اقدام به تجویز داروهای ضد آلرژی خواهد نمود. در مواقعی که علائم و عوارض ملایم و خفیف می باشند به طور معمول پزشک معالج داروهای آنتی هیستامین را تجویز می نماید. همچنین برای کنترل و برطرف نمودن علائم مربوط به بینی و چشم ها، قطره های چشمی و یا اسپری های بینی ضد التهابی و ضدآلرژی تجویز می گردند. اما برای علائم بسیار شدید مانند واکنش های آنافیلاکسی، نیاز به مراقبت های اورژانسی بوده که توضیحات آن در نوشتار داروهای اورژانسی برای واکنش های شدید آلرژیک بیان شده است. 

توصیه های مهم در کنترل و کاهش عوارض آلرژیک ناشی از مصرف انگور

• بر اساس قانون عمومی کنترل و پیشگیری از آلرژی، در صورت وجود حساسیت و آلرژی به انگور باید از مصرف آن پرهیز نمود.
• اگر فرد به یک نوع انگور حساسیت دارد احتمال اینکه به سایر انواع انگور ها نیز آلرژی داشته باشد بسیار زیاد است! بنابراین باید از مصرف سایر انواع انگورها نیز پرهیز نماید.
• درصورت حساسیت فرد به انگور، واکنش ها ی آلرژیک ممکن است در فصل گرده افشانی گیاهان شدیدتر باشند. بنابراین این نکته را باید در مصرف انگور در فصل تابستان مد نظر داشت!
• با توجه به مصرف بالای سموم آفت کش در فرآیند تولید انگور، لذا باید حتما قبل از مصرف انگور بخوبی این مواد سمی و حساسیت زا از روی خوشه های انگور شسته شوند.
• حتما پیش از مصرف، خوشه انگور از نظر وجود کپک و قارچ، بخصوص ناحیه اتصال دانه انگور به ساقه، کنترل شود. اسپور (هاگ) قارچ ها و کپک ها ازعوامل مهم بروز واکنش های آلرژیک می باشند.

تهیه و تدوین: تیم محتوای شبکه جامع آلرژی

منابع:

۱- https://www.livestrong.com

۲- https://www.tandfonline.com

۳- http://www.allergy-details.com

۴- http://research.bmh.manchester.ac.uk